Avrupa standartlarındaki arıtma kalitesiyle Türkiye’ye örnek olan İzmir Büyükşehir Belediyesi, Körfez’in temizlenme sürecine ve ekolojik dengenin gelişmesine sağladığı katkılardan sonra şimdi de yok olma tehlikesi içindeki Çil Azmak Dalyanı’na “can suyu” verecek. Arıtma sularının bölgeye aktarılmasıyla, Türkiye’nin dördüncü büyük deltasının korunmasını da sağlanmış olacak.
Güney Gediz Deltası’nda 22 milyon metrekarelik alanda yer alan Çiğli Atık Su Arıtma Tesisi’ndeki doğal yaşamı ve deltayı iyileştirmek ve geliştirmek için yola çıkan İzmir Büyükşehir Belediyesi İZSU Genel Müdürlüğü, çevre adına önemli bir projeyi daha hayata geçiriyor.
Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü ile gerçekleştirilen “Çiğli Atık Su Arıtma Tesisi Alanı ve Güney Gediz Deltası Rehabilitasyon Projesi” kapsamında, Mavişehir ile Çamaltı Tuzlası arasında kalan Güney Gediz Deltası’nda üreyen, kışlayan ve alanı kullanan kuş türleri ile bitkiler belirlendi. 4 aylık çalışmanın ardından üniversite tarafından hazırlanan rapor, İZSU Genel Müdürlüğü’ne sunuldu. Raporda, bölgedeki doğal hayatın mutlaka korunması, alanda beslenen, barınan ve üreyen kuş türleri için daha uygun yaşam alanlarının oluşturulmasının önemine değinildi.
Raporun en dikkat çekici bölümü ise Tuzla bölgesinde yer alan sazlıklar bölgesine düzenli su verilmez ise sazlıkların kuruyarak yok olacağı ve Çiğli Atık Su Arıtma Tesisi’nden çıkan deşarj suyunun bu sazlıklardan geçirilerek yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kalan Çil Azmak Dalyanı’nın kurtarılmasında kullanılabileceği oldu. Raporda ayrıca arıtma tesisinden su aktarılması sonucunda üremek için tatlı su alanlarını tercih eden balık ve kuş türleri için yeni üreme alanları oluşacağı ifade edildi.

Körfez’deki balık miktarı artacak
Raporun ardından Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü proje ekibi ile Güney Gediz Deltası’nda hayata geçirilecek uygulamalara ilişkin çalışmalara başladıklarını bildiren İZSU Genel Müdürlüğü yetkilileri, “Şu anda Çiğli Atık Su Arıtma Tesisi suyunu ne şekilde ve ne miktarda Tuzla bölgesine vereceğimiz ile ilgili planlama çalışması yapıyoruz. Bunun için doğal, toprak kanallar kullanmayı planlıyoruz. Amacımız bu suyu Çil Azmak Dalyanı’na ileterek dalyanın eski canlılığını kazanmasını sağlamak. Ayrıca Büyük Körfez Projesi kapsamında açılacak sirkülasyon kanalından çıkacak malzemeleri kullanarak yok olan Çil Azmak Dalya’nın kıyı kordonunu yeniden yapacağız. Böylelikle Çiğli arıtmanın kaliteli suyu ile tatlı su ihtiyacını karşılayan dalyanda balıklar üreyecek, balıkçılığın gelişmesine katkı koyacak, kuş popülasyonu artacak. Bu tür proje çalışmalarımız daha devam edecek” diye konuştu.

Bölgenin en önemli dalyanı
Çalışmanın İzmir ve ülke için çok önemli bir çevre koruma çalışması olduğunu söyleyen Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Zooloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Sıkı, “İZSU Genel Müdürlüğü ve Ege Üniversitesi Biyoloji Bölümü ile birlikte ‘Güney Gediz Deltası Rehabilitasyon Projesi’ni gerçekleştirdik. İzmir’de doğanın korunmasına, İzmir Kuş Cenneti’nin varlığının gelişmesine katkı koyan tüm yetkililere teşekkür ediyorum. Amacımız Körfez’in kuzeyinde açılacak sirkülasyon kanalı ile İzmir Kuş Cenneti’ne daha doğrusu Güney Gediz Deltası’na canlılık kazandırmak” diye konuştu. Çiğli Atık Su Arıtma Tesisi’nden çıkan suyun Çil Azmak Dalyanı’nın kurtarılmasında kullanılabileceğini söyleyen Sıkı, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Körfez’in etrafında yer alan 5 dalyandan biri olan, İzmir Kuş Cenneti’nin en önemli dalyanı Çil Azmak, diğer dalyanlar gibi yok olmuştur. Homa Dalyanı da İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından ilgili kurumlardan görüş ve izin alınarak bugün ayakta kalabilmiştir. Çil Azmak Dalyanı’nun kıyı kordonu, 50 – 60 yıl öncesine göre tamamen tahrip olmuştur. Kuşların ürediği ada ve yarım adalar kaybolmuştur. Biz bu proje ile Homa Dalyanı’ndan sonra ikinci bir dalyanı daha kurtarmak istiyoruz. Dalyanlarda zaman zaman akıntı olmadığı için denizde olan binde 35’lik tuzluluk seviyesi dalyanlarda yazın binde 150’lere kadar çıkabiliyor. Tuzlu ortamda canlılar yeterince beslenemiyor ve hatta zehir etkisiyle ölüyor. Çiğli Atık Su Arıtma Tesisi’nden çıkan suyu buraya vererek dalyanın verimliliğini artırmak istiyoruz. Kıyı kordonu tamir edildiğinde ve kaybolan ada-yarımadalar oluşturulduğunda, Çil Azmak Dalyanı’nda kuş ve balık verimliliği, dolayısıyla Körfez’deki balık popülasyonu da artacak”.

Arıtma suyu bereketi
İzmir Büyükşehir Belediyesi, Çiğli Atık Su Arıtma Tesisi’nde yılda 220 milyon metreküp su arıtıyor. Arıtma tesisinde arıtılan suların denize deşarj edildiği 2.5 kilometrelik hat, pek çok kuş türüne ev sahipliği yapıyor. Flamingo, pelikan, martı, şahin, kara leylek, gri balıkçıl, beyaz balıkçıl, küçük balıkçıl, kara batak, sakar meke, suna, angıt ve sumru gibi kuş türlerini burada görmek mümkün. Adeta “Kuş Cenneti”ni andıran tesisteki kuş türleri her geçen gün çoğalıyor. Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nün yaptırdığı laboratuvar analizleri de, Çiğli ve Güneybatı Atık Su Arıtma Tesisleri’nin yanı sıra diğer arıtma tesisleri çıkış suyu kalitesinin, Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği’nce belirlenen standartlardan daha iyi olduğunu ortaya koyuyor