Eylül ayı, sonbaharın habercisi olup; bizlere
yazın sonlandığını ve yeni bir mevsime giriş yapıldığını müjdelemektedir. Başka
bir ifadeyle sonbahar, yazdan kışa doğru, geçiş mevsimi olarak karşımıza
çıkmaktadır. Yine eylül ayı, yaz tatillerinin de sona erdiği sonucunu
beraberinde getirdiği için bu dönem, aslında birçok önemli başlangıca vesile
olmakta ve tıpkı sonbaharın müjdecisi olduğu gibi ülkemiz ve hukuk sistemimiz
bakımından önem arz eden bazı yenilikleri de beraberinde getirmektedir.
Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin,
milletin evi olduğu ve milletin oyuyla seçilen millet temsilcilerinin, bir
diğer ifadeyle milletin vekillerinin bir araya geldiği, bu surette millet adına
ve milleti bağlayan kararların alındığı çatı olduğu dikkate alındığında;
TBMM’nin hangi tarih aralıklarında tatilde olduğu ve tatilin bitim zamanı,
vatandaşlarımız için büyük önem arz etmektedir. Anayasamızın 93. maddesinde yer
aldığı üzere; Türkiye Büyük
Millet Meclisi, her yıl Ekim ayının ilk günü kendiliğinden toplanmakta ve meclis,
bir yasama yılında en çok üç ay tatil yapabilmektedir. Bilindiği üzere; tatil,
Türkiye Büyük Millet Meclisinin çalışmalarının belli bir süre ertelenmesi olup;
Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzük hükümlerine göre, Danışma Kurulunun
önerisi üzerine Genel Kurulca başka bir karar alınmadıkça, Türkiye Büyük Millet
Meclisi, 1 Temmuz günü tatile girmekte ve bir yasama yılı içinde üç aydan fazla
tatil yapılamamaktadır. Bu kapsamda mevzuata göre, TBMM’nin en çok eylül ayı
sonunda tatilini sonlandırması gerekmektedir. Bu husus da, eylül ayının, TBMM’nin
en çok üç ay sürecek tatilini sona erdirdiğini bizlere bildirmektedir.
Eylül ayının bir diğer önemli yeniliği;
gerek öğrencilerin gerekse eğitim kurumlarının yeni bir eğitim öğretim yılına
başlangıç yapacak olmalarıdır. Zira yaz tatilinin sona ermesiyle artık
öğrenciler, eylül ayından itibaren okullarına başlamakta; öğretmenler ve eğitmenler,
bu süreçte yeniden işbaşı yaparak eğitim öğretim sürecine önemli katkılarda
bulunmaktalardır.
Eylül ayının bir diğer önemli
gelişmesi de; yeni adli yılın başlıyor olmasıdır. Zira gerek ülkemiz insanını
ve toplumu yakından ilgilendiren ve etkileyen gerekse doğrudan yaşam
alanlarımıza ilişkin önemli olayları konu alan ve yargısal sürece işaret eden
adli dönemin başlangıç tarihi, 1 Eylüldür.
Bu noktada “adli yılın önemi nedir” sorusu karşısında açıklamamız, “durmakta
olan adli sürecin artık kaldığı yerden devam edecek olması” şeklindedir. Zira 31
Ağustos bitiminde adli tatil sona emekte ve 1 Eylülden itibaren yeni adli yıl
başlamaktadır. Bu durum, önemini en çok adli tatile tabi olan davalar yönünden,
adli tatilin sürelere olan etkisinde ve adli tatilin sona ermesiyle bu tür
davalarda duruşmaların yapılacak ve davaların görülmeye devam edecek olmasında
göstermektedir.
HMK
m. 102 uyarınca; adli tatil, her yıl yirmi temmuzda başlayarak otuz bir
ağustosta sona erdiğinden; yeni adli yıl, bir eylülde başlamakta ve adli tatile
tabi olan dava ve işlerde, 6100 sayılı HMK’nun tayin ettiği sürelerin bitişinin
adli tatil sürecine rastlaması halinde; süreler, ayrıca bir karara gerek
olmaksızın adli tatilin bittiği günden itibaren bir hafta uzatılmış
sayılmaktadır.
Benzer
şekilde CMK m. 331 uyarınca; adli tatilde, ceza işlerini gören makam ve
mahkemeler, her yıl bir eylülde başlamak üzere, yirmi temmuzdan otuz bir
ağustosa kadar çalışmaya ara vermekte olup; adlî tatile rastlayan süreler
işlememekte ve bu süreler, tatilin bittiği günden itibaren üç gün uzatılmış
sayılmaktadır.
Yine
İYUK m. 61/1 uyarınca; bölge
idare, idare ve vergi mahkemeleri, her yıl bir eylülde başlamak üzere, yirmi
temmuzdan otuz bir ağustosa kadar çalışmaya ara vermekte ve İYUK’nda yer alan sürelerin
bitişinin, çalışmaya ara verme zamanına rastlaması halinde; bu süreler, ara
vermenin sona erdiği günü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzamış
sayılmaktadır.
Görüldüğü
üzere; eylül ayı, hepimiz için büyük önem arz etmekte; aynı zamanda birçok
yeniliğe ve gelişmeye kapılarını açmaktadır.
Yine
eylül ayı, güzün başlangıcı ve bereketin sembolü olarak da bizlere güzelliği
anımsatmaktadır. Zira eylülden itibaren artık yavaş yavaş yağmurlu havalar kendini
göstermekte; yağmurda yürüyüşler başlamakta ve yağmur sonrası toprak kokusu
içimizi sarmaktadır.
Bu
vesileyle; eylül ayının güzellikler getirmesini ümit ederek; adaletin tecellisi
için çaba sarf eden ve hukuk sistemine katkı sunan, haktan ve hukuktan
vazgeçmeyen tüm hukukçuların yeni adli yılını kutlarım.
LL.M. Av. Uzm. Arb. AYŞEN GÜZEL
YORUMLAR