NANOMATERYAL ISPANAKTAN KARİYER PLANLAMAYA…

“Bilim insanları Ispanak bitkisi ile elektronik posta iletisi gönderdiler.” Bu haftanın heyecan ve ilham verici manşet haberlerinden biriydi bana göre.
Bundan yaklaşık 4,5 yıl önce katıldığım, “kendin yap” sloganı ile gündeme yerleşen, Maker hareketi çalışmalarından biri, meyvelerle yapılan bestelere, makey makey atölyesinde karşılaştığımda, hayretimi ve heyecanımı yine kendimden gizlemeyerek “ey yüce meyve insanın çılgın beyin tasarımı ile nasıl bir törenle buluştunuz böyle” dediğimi hatırlıyorum.
ABD’de Massachussets Institue of Technology'de bilim insanları, ıspanak bitkisiyle yüksek miktarda bulunan demir ve nitrojen ile elektronik posta uyarısı almayı başarmışlar. Ispanağın içeriğindeki, bu bileşenler katalizör görevi görerek doğadaki kökleri aracılığıyla yer altı sularında nitroaromatikler olup olmadığını fark edebiliyormuş. Bunu nasıl yapıyor, nanoteknoloji kullanarak. Ispanak bitkisini patlayıcı maddeleri fark edebilen sensörlere çeviriyor.
Bir Nanometre (nm)nin, insan saç teli ile bir kıyaslama yaptığımızda yaklaşık olarak saç telinin on binde biri kadar bir kalınlığa sahip olduğunu; nano boyutu anlatmak için ise bir futbol topu ile dünyayı karşılaştırabiliriz diyor bilim insanları.
Nanoteknoloji, maddelerin moleküler yapısını değiştirerek yeni maddeler oluşturma çalışmalarını içerir. Doğadaki atomik dizilim taklit edilebilir ya da kopyalanabilirse, birçok farklı madde oluşumu sağlanabilir. Lotus bitkisinin suyu tutma özelliğinden yararlanıp dalgıç kıyafeti, kiri temizleyen bina kaplama yüzeyleri nasıl tasarlanabildiyse, kömür gibi bir maddenin molekülleri değiştirilerek elmas elde edilebilir.
Nanomateryallerin üretimi, gıdadan, tıpba, enerjiden, tarıma, tekstilden, elektronik, bilgisayar teknolojilerine her alana hizmet ediyor. Mikroskobik aygıtlar damarlarımızda dolaşarak, bir uzman gibi tedavi sağlaması; kirlenmeyen, paslanmayan eşyalar, hatta kendi kendini temizleyen akıllı giysiler; topraksız tarım teknolojileri üretime geçtiler bile.
Biliyoruz ki, Türkiye Bilim Merkezleri Vakfı Bilim Merkezi’nin bir nanoteknoloji atölyesi bulunuyor; Bilkent Üniverisitesi’nin Ulusal Nanoteknoloji Araştırma Merkezi (UNAM, NANOTAM) bu alanda büyük bir gelişim sağlamakta; Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü(GTÜNANO), TÜBİTAK (MAM) gibi merkezler yeterli donanıma sahip. Türkiye’de şuan 13’ün üzerinde nanoteknoloji şirketi vardır. Bu kuruluş ve organizasyonların da taze beyinlere ihtiyacı vardır.
Rehberlik ve kariyer planlama programları, kariyer hedefleri koyarken, gençleri geleceğin meslekleri ile buluşturur. J.A Schoemaker, Çipler, Klonlar ve 100 Yaş Ötesi Yaşam isimli kitabında dile getirdiği gibi, “20.yüzyıl fiziğe ait olabilir, 21. yüzyıl biyolojik bilimlere ve onların insan sağlığı ve esenliği üzerindeki etkilerine ait olacaktır”
Peki geleceğin meslekleri neden genetik ve nanoteknoloji? Öncesinde, nanoteknoloji ve genetiğin evliliğinden söz edilebilir. Bitki trans genetiğinden, insan DNA programcılığına kadar yelpazeyi genişletmek mümkün.
Tasarım odaklı düşünen zihinlere geleceğin meslekleri hakkında doğru bir projeksiyon tutulması yani çağın ihtiyacını doğru okuyor olmalarını sağlamak gerekli.
Yüzyılımızın, temel problemleri, üretimde maliyet artışı; zaman yönetimi zorluğu ve veri aktarım hızına duyulan ihtiyaç; dijital ortamda bilgi güvenliği; yiyecek ve tatlı su kaynakları stoklarının dünya nüfusunun ihtiyacını karşılayamaması riski; tarım alanlarının azalması ile dikey tarıma; küresel ısınma ile yenilenebilir, geri dönüşüm sistemlerine duyulan ihtiyacın artması, metabolik ve salgın hastalıklardan ölüm oranlarının artması gibi listeyi büyütebiliriz.
Ve çağın ihtiyacının getirdiği uzmanlık alanları listesini de. Dijital Yol Denetleyicisi, Veri Güvenliği Uzmanı, Giyilebilir Teknoloji Tasarımcısı, İklim Mühendisi, Tarım Teknolojileri, Biyoteknolog vb.
Kişiye özgü olan teknolojileri de sayarsak, disiplinlerarası olmayı çatısında birleştiren meslekleri telaffuz etmeye de başladık; endüstriyel tasarım, elektronik ve makine mühendisliğinin buluştuğu alan Mekatronik; bilişim teknolojileri, istatistik, bilgisayar yazılım ve donanım mühendisliğinin uzlaştığı alan Enformik; hukuk, finans, matematiğin ortak dili Aktüerya mesela.
Kariyer planı, tutkunun peşinden gitmek, kendini tutkulu olduğu şeyin içinde hayal edebilmek, heyecan ve merak duyduğu alanla ilgili, gündemi yakalamak, araştırmak, sorgulamak, fikir ve eylem üretmek ile mayalanarak şekillenir.
Hayallerini nano düzeyde işleyen, kariyer hedefleri olan yeni nesiller yetiştirebilmek dileğiyle.

Uzm.Klinik Psikolog
Gülnur İpin Harbek
@uzm.psk.gulnuripinharbek
[email protected]