Matematik; edebiyat, sanat gibi kavramsal düşünme
becerisinin geliştiği alanlarda ortaya çıkabileceği gibi, fiziksel, somut bir
işin, mekanik ilkeler içinde yaratıcı, hızlı çözümlemeler ve yüksek el becerisi
ile de ortaya çıkabiliyor. Yetenek, genel anlamı ile insanın doğuştan gelen,
herhangi bir öğrenme olmadan herhangi bir alanda onu diğerlerine göre daha
farklı yapan her türlü üstün beceri ve yeterlilik özelliği olarak
tanımlanabiliyor. Yetenek, zihinsel ya da fiziksel olabiliyor.
90’lı
yıllarda yapılan çalışmalar Malcolm Gladwell’in İçimizdeki Dahi (The Genius in
All of Us) adlı kitabında bahsettiği 10000 saat kuralıyla halka sunuldu. Bu
kurala göre bir işte profesyonel olabilmek için en az 10000 saat harcamak
gerekiyordu. Günümüzde beyin plastisite (beynin nöronların fonksiyonel
özelliklerini değiştirme ve uyarlama yetisi) çalışmalarının hız kazanması ve
beyin hakkındaki bilgi düzeyimizin de artmasıyla bu kural artık bilim insanları
tarafından kabul edilmiyor. Çünkü herkesin öğrenme hızı farklıdır ve beyin
beslenme, stres gibi çevresel etkenlerden kolayca etkilenebilen bir yapıya
sahiptir.
Özetle, beceriler kazanmada rol oynayan en büyük
etkenler başlıca doğuştan gelen bir yetenek değil; genetik özelliklerimiz ve
çevresel şartların getirdiği bir karakter, çalışmak ve motivasyondur. Bunların
yanında çalışmaya başlama yaşı, IQ, hafıza, dikkat, çeşitli fizyolojik ve
psikolojik unsurlar da farklılıkların ortaya çıkmasında büyük rol oynarlar.
Beceriler
genelde öğrenilerek edinilirler. Yani bir konudaki becerimi bilgi transferi ile
geliştirebilirim. Yetenek ise, bir şeyi yapabilme kabiliyetimizdir. Beceri ve
yetenek arasında ince bir çizgi bulunur.8 Nis 2016
Dürüstlük,
Doğruluk, Sorumluluk, Empati, Olgunluk: Sizce doğuştan mı getirilir? Yoksa
sonradan mı öğrenilir?
Ülkenin gündeminde olan
bebek ölümleri, Narin gibi birçok çocuk cinayeti, evde beş çocuğun çıkan
yangında yanarak ölmesi sizce hangi yetenek becerisinin kullanılması veya kullanılmamasından
ileri gelmiştir?
Sosyallik,
Esneklik, Azim, Meraklılık: Sizce
doğuştan mı getirilir? Yoksa sonradan mı öğrenilir?
Meraklılığı, sorgulamayı,
öğrenmeyi ve araştırmayı amaçlayan insanı durduran, hangi yetenek sebebidir acaba?
Tutumluluk,
Teknolojiye Meraklılık, Sadakat, Pozitiflik, Özgünlük: Sizce doğuştan mı getirilir?
Yoksa sonradan mı öğrenilir?
Ülkenin üretim
araçlarının yabancı şirketlere satılarak ülkenin şirket gibi yönetilmesine göz
yummak ve verginin kutsallığına inanan Türk Milletinin tutumluluk ve sorumluluk
bilincinin köle bir zihniyete dönüşümü hangi millet becerisinin eseridir acaba?
Cömertlik, Şeffaflık, Nezaket, Özenlilik:
Sizce doğuştan mı getirilir? Yoksa sonradan mı öğrenilir?
Bu ülkenin emeklilerinin
ve çalışanlarının hak etmediği koşullarda yaşama savaşına sokulması hangi
yetenek becerisinin ürünüdür acaba?
Bütün bu yetenek ve becerilerin
oluşumunda biyoloji, insanın karakter oluşmasının %50 genetik (doğuştan ) %50
(çevresel ) olduğu kabul eder. Ama bugün bu oran bile değişebilmektedir.
Çevresel dış uyaranların özellikle yapay zekâ çağı ve teknolojinin esir aldığı
insanın hem ruhsal hem genetik anlamda kodlarını değiştirebilecek kadar güçlü
görünüyor. Bize düşen görev insan olarak organik kalabilmeyi sağlayacak
dirençleri yaratmaktan geçiyor. Nasıl mı?
Çözüm basit ve net.
Tarafsız kalıp objektif düşünerek, sağlıklı ve güvenli bir şekilde gıdalarımızı
üretip kontrolünü sağlayarak, çok üretip az tüketerek, toplumun vatandaşlık
bağlarını kuvvetlendirerek, ,ulusal birliğimizi dil birliğimizi, toprak ve su
bütünlüğümüzü, tasarruf bilincimizi buna (insan tasarrufu) dahil koruyarak,
akıl, bilim ve teknolojiye hakim olarak dirençleri yaratabiliriz.
Kaynakça : https://sinirbilim.org/yetenek-dogustan-mi-gelir/
16.11.2024
Lütfiye KADER
YORUMLAR