Ebeveyn Tutumları ve Çocukların Davranışları Üzerine Etkisi

Ebeveynler, çocuğun sosyal ve duygusal gelişiminde önemli rol oynar. Okul öncesi dönemde aile, çocuğun gelişiminde etkili olan en önemli sosyal çevredir. Ebeveynlerin çocuklarını yetiştirirken nasıl bir birey olacağına dair idealleri vardır. Ebeveyn tutumları, çocukları üzerindeki inanç ve beklentilerini gerçekleştirmek için anne-baba tarafından uygulanan tutum ve davranışlardır. Gelişim Psikoloğu Diana Baumrind 1960'ların başında yaptığı araştırmalara dayanarak 4 temel ana baba tutumu sınıflandırmıştır.
Otoriter Ebeveyn Tutumu
Otoriter ebeveynler, koydukları kurallara çocuklarının koşulsuz uymasını ve itaat etmesini beklerler. Kurallara uymadıklarında çocuklara ceza uygularlar. Ebeveynle çocuklar arasında pek fazla görüş alışverişi olmaz, çocukların kendilerine söylenenleri sorgulamadan kabul etmesi beklenir. İletişim çoğunlukla tek yönlüdür. (Ebeveynden çocuğa)
Ebeveynin ihtiyaçları ve istekleri çocuğunkinden önce gelir. Çocuğun bağımsızlığını ve bireyselleşmesini cesaretlendirmezler. Bu çocuklar kötü muameleye maruz kalmaktan korktukları için anne ve babaya karşı edilgen, uysal ve erdemli olmaktadır. Fakat içten içe anne babaya karşı öfke duyguları geliştirir. Kendilerine ve çevrelerindeki kişilere güvenmedikleri için kendilerine iyi davrananlara şüphe ile bakarlar ve toplumdan giderek uzaklaşırlar.
Ailesinden sevgi alabilmek için onları üzmekten ve hata yapmaktan kaçınır. İtaatkar bir hale gelir. Çocuk döneminden başlayan bu süreç ileride içsel karar verememe durumundan dolayı özel, sosyal ve mesleki hayatı etkilenir. Gelecekte ailesi ve toplum için bir hayat yaşamaya başlar. Fakat içten içe mutsuz da olabilir, farketmeden bunu yaşamaya devam da edebilir.
İzin Verici Ebeveyn Tutumu
İzin verici, aşırı hoşgörülü ebeveynlik tutumunu benimseyenler çocuklarına yüksek düzeyde ilgi gösterirler ancak onların davranışlarına sınır koymazlar.
Çocuğa neyi yapıp neyi yapmaması gerektiği anlatılmaz. Hiçbir zaman kesin kurallar belirtilmez. Çocuk kendisine zarar verebilecek davranışlarda bile etkili denetimden uzaktır, uyarılmaz.
Tipik olarak çocuklarını mutlu etmek için büyük çabalar sarfederler. Çocuklarıyla ebeveynlik rolünden ziyade bir arkadaşlık rolü üstlenirler. Çocuğun istekleri yerine getirilmeye çalışılır. Çocuğa full özgürlük verilir ve asla 'hayır' denmez. Böylelikle kontrol çocuğun eline geçer.
 
 
 
İhmalkar Ebeveyn Tutumu
İhmalkar ebeveynlik tutumunu benimseyenler, düşük düzeyde duyarlılık ve talepkarlık sergilerler. Çocuğunu ihmal eden, onun ihtiyaçlarını önemsemeyen, çocuğu kendisine belli bir mesafe tutmak isteyen ebeveynlerdir. Çocuklarına ayıracak zaman ve enerjileri yok gibidir. Çocuğa özen, rehberlik, dikkat azdır. Dışarıdan soğuk ve umarsız görünebilirler ancak çoğu zaman kendi sorunlarıyla mücadele ettikleri için bu her zaman kasıtlı değildir.
Çocuk daha dürtüseldir. Kendilerine ve başkalarına güvenmekte sorun yaşarlar. Gelecekte sağlıklı bir ilişki geliştirme olasılığı düşüktür. Kendilerine negatif bir benlik geliştirirler. Sevilmeye layık olmadığını, değerli olmadığını düşünebilirler.
Demokratik Ebeveyn Tutumu
Sevgi, saygı, huzur, güven ve şeffaflık olan ailede çocuk tüm yönleriyle kabul edilir. Anne baba davranışları ile çocuğa uygun birer model, çok iyi rehberdir.Aile içinde kurallar ve sınırlar herkes için ve hep birlikte belirlenir ve bu sınırlar içinde çocuk özgürdür. Kuralların mantıklı açıklaması yapılır. Araştırmalar yıllar içinde göstermiştir ki; demokratik ebeveynlere sahip çocuklar daha mutlu ve başarılı olmaya daha yatkınlardır.
Kendi fikirlerini belirtmekten çekinmeyen, sınırlarını kendi belirleyen ve sağlıklı ilişkiler kuran sorumlu yetişkinler olurlar. Demokratik ve güven verici bir ortamda yetişen çocuk, kendine ve çevresine saygılı,sınırları bilen,yaratıcı, aktif, kendi haklarını savunurken başkalarının haklarına da saygı duyar.
Çocuğun Neye İhtiyacı Var?
Kim olduklarına değer veren ve onları kabul eden ebeveynlere,
Cesaretlendiren ve empati kurabilen ebeveynlere,
Uyum sağlayan ebeveynlere,
Yanında olan ve onu seven ebeveynlere ,
Çabasını takdir eden ve sonuca odaklanmayan ebeveynlere  ihtiyaç duyarlar.
 
Ebeveyn rolünüze dair kendinize ne sorabilirsiniz?
Ebeveyn olarak ne yapıyorum ?
Ebeveyn olarak ne hissediyorum ?
Ebeveyn olarak ne istiyorum ?
Ebeveyn olarak ne bekliyorum ?