31 Ağustos- 3 Eylül 2018 tarihleri arasında Elazığ ilimizde düzenlenen “ Engelleri Aş ve Katıl” Avrupa Birliği Proje faaliyetlerinin kapanışı olan ulusal zirve toplantısına katılım gösterdim. Zirve programı, proje yürütücü ekip tarafından iyi düzenlenmiş ve organizasyon karar alıcılar ile gençler arasında diyalog sürecini karşılar nitelikteydi. Bu yazım aracılığı ile tekrardan proje ekibine bizleri gakkoş memleketi Elazığ’da ağırladıkları ve katma değeri yüksek proje sonuçlarını bizimle paylaştıkları için teşekkür ederim.
Ülkemizde birden çok engellilik türü bulunmaktadır. Engelli çalışmaları alanında faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşları da bu kapsamda faaliyetlerini sürdürmektedirler. Bu kuruluşların en önemli amacı, hizmet ettikleri tematik alanda hak temelli yaklaşım çerçevesinde engelli bireylerin sosyal uyumunun sosyal içerme stratejisi doğrultusunda güçlendirmektir. Peki, engelli alanında çalışan sivil toplum kuruluşları bu çalışmaları yaparken hak temelli yaklaşımın farkında mı? sorusu gündemimizin ana konusunu oluşturmaktadır. Öncelikle derneklerimiz, vakıflarımız ya da sendikalar, özel politika gerektiren bir alan olan engelli çalışmalarında üstten bakış ile sürece yaklaşmamalıdırlar. Paydaş analizi yapılarak kim için ve kiminle? soruları mutlaka sorulmalıdır. Hiyerarşik bir anlayış ile yapılan çalışmaların engelli bireylerin sosyal uyumunun güçlendirilmesine hizmet etmedikleri, yapılan çalışmaların sonuçlarının istenilen düzeyde olmadıkları görülmektedir. Bu yüzden sorun analizinden itibaren bütün süreçler katılımcı bir yaklaşım ile planlanmalı, organize edilmeli ve sonuçlanmalıdır. Engelli bireylerin sürece katılımlarının kısıtlanması onlar için bir şeyler yapmak isteyen iyi (!) niyetli girişimleri de sekteye uğratmaktadırlar. Bu yüzden hak temelli yaklaşımı çalışmalarımızın odak noktasına koymayı unutmamalıyız.
Engelli bireylerin genel olarak sorunlarına baktığımız zaman sosyal uyumun güçlendirilmesi açısından birden çok tematik başlık görmekteyiz. Eğitim, istihdam, erişebilirlik, sosyal yardımlar, siyasi katılım, sivil toplum kuruluşları ile ilişkiler ve örgütlenme çalışmaları, toplumsal yaşam ve kültür, sanat, spor gibi konular özelinde engelli bireylerin toplumsal uyumunun güçlendirilmesi için çalışmaların yapılması gerekmektedir. Engelli alanında çalışan sivil toplum kuruluşlarının bu alanlar özelinde fizibilite çalışmaları yaparak ilk adımlarını atmalarını beklemekteyim. Özellikle yerellerdeki derneklerin artık hak temelli bakış açısı ile hedef kitlelerine özel projeler gerçekleştirmelerinin zamanı geldi ve geçmektedir.
Özet olarak, hangi alanda çalışma yaparsak yapalım mutlaka katılımcı bir bakış açısı ile hareket etmeliyiz. Biz yaptık onlar kabul eder, engelli kardeşlerimizin yanındayız gibi üstten bakış açıları ile herhangi bir olumlu sonuca ulaşamayız. Bu yüzden engelli bireylerin ve diğer özel politika gerektiren grupların sosyal uyumunun güçlendirilmesinde hak temelli yaklaşımı mutlaka aklımızdan çıkarmayalım.
YORUMLAR