Sümer uygarlığı, bilinen en eski ve en gelişmiş medeniyetlerden biri olarak insanlık tarihinde derin izler bırakmıştır.
Yaklaşık MÖ 4500 civarında Mezopotamya’nın güney bölgelerinde, günümüz Irak topraklarında ortaya çıkan kadim uygarlıktır
Bugün bile modern bilimin ve kültürel ilerlemenin temellerini oluşturan birçok keşif ve buluşa öncülük etmiştir.
SÜMERLERİN İLK KEŞİFLERİ
Çivi Yazısı ve fazlası.
Sümerlilerin en büyük icatlarından biri olan çivi yazısı Dünya üzerindeki ilk yazılı iletişim yöntemlerinden biri olarak kabul edilmektedir.
Taş tabletler üzerine kazınan bu yazı sistemi, sadece ticaret ve idari kayıtlar tutmak için değil, aynı zamanda yasaların, destanların ve dini metinlerin kaydedilmesi için de kullanılmıştır.
Bu, Sümerlilerin kendilerinden sonraki medeniyetler üzerindeki etkisini pekiştiren en önemli unsurlardan biridir.
Sümerlilerin yazılı eserlerinden biri olan “Gılgamış Destanı”;
Edebiyatın en eski ve önemli örneklerinden biri olarak kabul edilir.
İleri Teknoloji ve Bilimsel Başarılar:
Sümerliler sadece yazı alanında değil, matematik ve astronomi gibi bilim dallarında da büyük ilerlemeler kaydetmiştir.
Zaman ölçümü, takvim ve astronomiyle ilgili buluşları, tarımsal üretimi artırmak ve dini törenleri düzenlemek için kullanılmıştır.
Sümerliler, ay takvimine dayalı bir sistem geliştirmiş ve yıldızların hareketlerini gözlemleyerek gelecek olayları tahmin etmeye çalışmışlardır.
Matematiksel olarak ise, 60 tabanlı bir sistem kullanmışlar ve bu, günümüzde saat ve açı ölçümlerinde hâlâ kullanılmaktadır.
İLERİCİ ŞEHİRCİLİK İLERİ VE SOSYAL YAPI
Sümer şehirleri, büyük zigguratları ve ileri düzeyde planlanmış yerleşimleriyle dikkat çekmektedir.
Uruk, Ur, ve Eridu gibi şehir devletleri, her biri kendi hükümdarı, tanrıları ve toplumsal yapısıyla bağımsız birer devlet gibi işlev görmekteydi.
Zigguratlar, Sümer toplumunun dini merkezleriydi ve bu tapınaklar, tanrılara yakın olabilmek için yüksek yapılmıştı.
Tarım ve sulama tekniklerinde ileri seviyede olan Sümerliler, bu sayede büyük nüfusları besleyebilecek üretken bir ekonomi oluşturmuşlardı.
SOSYAL YAPI VE KÜLTÜREL MİRAS
Sümer toplumu, sınıflara ayrılmış bir sosyal yapı’ya sahipti.
En üstte krallar ve rahipler yer alırken, zanaatkârlar, tüccarlar ve köylüler orta sınıfları oluşturuyordu.
Sümer toplumu, yerleşik hayata geçişin getirdiği karmaşık sosyal ve ekonomik yapılarla başarılı bir şekilde başa çıkabilmişti.
AKAD İMPARATORLUĞU VE SÜMER MİRASI
MÖ 2000 yıllarında Sümer uygarlığı, Akad İmparatorluğu’nun yükselişiyle birlikte zayıflamaya başladı.
Ancak Sümer kültürü, tamamen ortadan kaybolmamış, Akadlar ve onlardan sonra gelen diğer Mezopotamya uygarlıkları tarafından benimsenmiş ve geliştirilmiştir.
Sümerlilerin mirası, bölgenin kültürel, dini ve bilimsel gelişiminde köklü bir etki yaratmıştır.
SONUÇ
Sümer uygarlığı, insanlık tarihinde pek çok ilkin öncüsü olmuş ve insanlığın gelişimine yön vermiştir.
Sümerlerin bilimde, sanatta, yönetimde ve dinde ortaya koyduğu yenilikler, daha sonraki medeniyetlere de ilham vermiş ve bugün bile etkilerini hissettirmeye devam etmektedir.
Onların geliştirdiği sistemler, yalnızca kendi zamanları için değil, tüm insanlık tarihi için kalıcı bir miras bırakmıştır.
Kaynak: Basri Yalta
Sümerler, “Bereketli Hilal” olarak adlandırılan Mezopotamya bölgesinde ortaya çıkan sayısız medeniyetin temelini atmıştır.
Ayrıca, yazı ve astronomi tarihte ilk kez Mezopotamya’da, Sümerlerde ortaya çıkmıştır.
Genel düşünce, Sümerlerin, çağdaşı olan halklarla yakın bir etkileşim ve benzerliklerinin olduğu yönündedir.
Sümer Devleti’nin, Sami olmayan izole bir topluluk tarafından kurulmuş olduğu kabul edilmektedir.
Mezopotamya’da yaşayan birçok farklı kavimden ilk öne çıkan ve daha sonraki medeni oluşumların temelini atan Sümerlerdir.
Gerek yazı, dil, tıp, astronomi, matematik; gerekse de din, fal, büyü, mitoloji gibi alanlarda ilk öne çıkan ve bilinen toplum Sümerlerdir.
“Yaratılış” ve “Tufan”a, “Emeş ve Enten”e ilk kez Sümerlerde rastlanır. Yılbaşı ağacı süsleme, evlilik yüzüğü, nazar boncuğu da ilk olarak Sümerlerde görülmüştür.
Sümer döneminde 21’i küçük olan yaklaşık 35 büyük şehir ve kasaba vardı.
Turan ÇATAL
Araştırmacı Gazeteci-Yazar
YORUMLAR