Duyu Bütünlemenin Temel Konseptleri

- Duyusal bilgi, öğrenme ve davranış için önemli bir temel sağlar.
- Duyu bütünleme gelişimsel süreçtir.
- Duyusal bilgi, öğrenme ve davranış için önemli bir temel sağlar.
- Çocuklar çevrelerinden anlamlı deneyimler elde etmek için doğuştan gelen bir isteğe sahiptirler.
Bu temel unsurlar duyu bütünlemenin temelini sağlar. Kararında zorluk ile aktif beraberlik tabanında katılım, gelişme ve öğrenmeye katkı sağlamaktadır. Örneğin: Nöroplastisite
* Duyusal bilgi öğrenme ve davranış için önemli bir temel sağlar. Çocuklar çevrelerinden anlam elde etmek ve çevrelerini keşfetmek için doğuştan gelen bir isteğe sahiptirler. Çevreleri ile etkileşime girmek ve çevrelerine hakim olmak isterler. Duyu bütünleme temeline dayalı terapilerde ortam, katılım için çocuğun içsel motivasyonunu ve çevresi hakkında ustalaşmasını sağlayan uyarılar sunar. Müdahale sırasında uygulayan tam kararında zorluk koşulunu oluşturup çocuğun çevresindeki insanlar ve nesnelerle etkileşime geçebilmesi için içsel isteğini oluşturacak şekilde durum ve ortam sağlar.
Duyu bütünleme davranışı değerlendirmek ve yeterliliği destekleme için çocuk gelişimi, nöron bilim, psikoloji ve ergoterapi temellerini bir çerçevede birleştirir.
1- ZAYIF DUYUSAL ALGIYA GENEL BAKIŞ
Birden fazla duyusal sistemden, alınan duyusal bilgilerin tanınması, ayırt edilmesi ve yorumlanmasındaki zorluklarla karakterize edilir.
2- VESTİBÜLER VE BİLATERAL ENTEGRASYON BOZUKLUKLARI
Zayıf vestibüler işlemleme ile ilişkili zayıf postüral, oküler ve bilateral fonksiyonları içerir. Zayıf postüral sistem; poster + denge + oküler motor kontrolü + gleteral entegrasyon + sıralama gecikmeleri ile karakterize edilir.
* Düşük vestibüler yanıtları olan çocuklar genellikle vücutlarını her iki tarafı ile ilgili zayıf bütünlemeye sahiptir. Sağ ve sol ellerini koordine etmekte zorlanırlar. Özellikle hangisinin ne olduğu ile ilgili düşünecek yeterli vakitleri yoksa yönergelere ve direktifler karşısında kolaylıkla karmaşa yaşarlar.
3- VİZÜELDİSPRAKSİ
Görsel algı ve görsel motor planlama becerilerinin arasındaki ilişkidir. Yapılan bazı araştırmalarda otizm spektrum bozukluğu olan bireylerde, hareket eden görsel bilginin algısı ile ilgili artmış eşik olduğunu ve görsel harekete karşı postral hiporeaktivite sergilediği göstermiştir.
4- DUYUSAL REAKTİVİTE ZORLUKLARI
Duyusal reaktivite, duyusal hiperreaktivite ya da hiporeaktivite şeklinde görülür. Hiperreaktivitede tipik duyusal uyaran seviyesini günlük yaşamdaki katılımının engelleyecek şekilde artmış ya da abartılı reaksiyon verme; savaş, kaç, don reaksiyonları olarak kendinin gösterebilir; anksiyete, yüksek aktivite seviyesi veya dikkat dağınıklığı açığa çıkabilir.
ZAYIF DUYU BÜTÜNLEME İLE İLİŞKİLİ DAVRANIŞLAR
Duyusal kaçınma ve duyusal arayış olarak iki ortak davranış örneği verebiliriz. Bu davranışları duyusal yanıtları regüle etmek için yapılan stratejilerdir. Duyusal arayış davranışı (örneğin; duyusal girdiyi elde etmeye çalışmak hiporektivite) ya da zayıf duyusal algı (örneğin; duyusal bilgiyi yeterince algılayamamak ve daha fazla algılayabilmek için yollar aramak) veya zayıf praksi (örneğin; duyusal girdiyi aktif olarak elde edebilmek için davranışlarını nasıl planlayacağını bilememek) duyusal kaçınma ise, (örneğin; duyusal aşırı yanıt verme ve uzaklaşma), zayıf duyusal algı (duyusal girdileri algılayamamak) ya da zayıf praksi (duygusal girdiye yanıt verebilecek başka bir stratejiye sahip olamamak) ve olası zayıf duyusal algı veya zayıf praksinin sonucu olarak ortaya çıkabilmektedir. Diğer bir davranış örneği ise ‘’ nesneleri aşırı şekilde koklamak ya da dokunmak ve ışık ya da harekete karşı hayranlık şeklinde davranışlardır. Duyusal arayış, duyusal istek, duyusal ilgi ve tekrarlar ve duyusal meşguliyet ya da doğa da tekrarlayan ve yoğun olan duyusal uyaran isteği ve hayranlığıdır.
Bu davranışlar gözlemlendiğinde, altta yatan olası tüm mekanizmalar düşünülmeli ve onlara yönelik en uygun müdahale geliştirilmelidir. Örneğin; duyusal arayış, hiporeaktiviteye bağlı olarak gelişen duyusal girdi elde etmeye çalışma şeklinde uyaran arama davranışı ortaya çıkmış olabilir. Alışılmışın dışında duyusal bilgiler için elimizde olan en azından dört açıklama bulunmaktadır.
1- Çocuğun daha fazla duyusal uyaran aramasına neden olabilen hiporeaktivite
2- Karmaşık aksiyonlar ve ilişkiler için gereken yeni fikir ve planları oluşturmadaki zorluklara neden olan zayıf praksi
3- Duyusal farkındalık ve yorumlama ile ilgili ek alma gereksinimi duymaya neden olan zayıf duyusal algı.
4- Duyusal hassasiyet seviyesini kendi kendine regüle edebilmek için çocukta diğer duyuları arama şeklinde davranışlara neden olan spesifik bir duyuya karşı hiperreaktivite.
- Ayakkabı bağlama gibi günlük görevler için duyusal algı gereklidir.
- Bisiklete binmek vestibüler sistemin entegrasyonunu ve vücudun iki tarafının koordinasyonunu
gerektirir.